Ticari uyuşmazlıkların tarafı olan pek çok sektör aktörü, müzakere yöntemlerini iş hayatlarında sıkça kullanmaktadır. Bu yazımızda, iş hayatını kolaylaştıran ve uyuşmazlıkları her yönüyle en kârlı şekilde sona erdiren ihtiyari arabuluculuk çözüm yöntemi kısaca ele alınacaktır.
6325 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelik ile yasal zemin kazanan arabuluculuk, yabancılık unsuru taşıyanlar da dahil olmak üzere, tarafların serbestçe tasarrufta bulunabilecekleri iş ve işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarında geçerli alternatif bir çözüm yoludur. Kanunda arabuluculuk; Sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması halinde çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyari olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak tanımlanmıştır.
İhtiyari arabuluculuk, dava açmak için arabuluculuğa başvurmanın zorunlu olmadığı haller dışında kalan, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri özel hukuk uyuşmazlıklarında başvurabilecekleri alternatif bir çözüm yöntemidir. Taraflar bu yolla uyuşmazlığın daha hızlı çözülmesini sağlayarak yıllar süren davaları takip etmek zorunda kalmayacakları gibi yüksek meblağlara ulaşabilen dava masraflarıyla da karşı karşıya kalmanın önüne geçmiş olacaklardır. Arabuluculuk sürecinde Gizlilik ilkesinin hakim olması ise özellikle ticari hayatta tarafların itibarını koruması bakımından önem arz etmektedir. Arabuluculuğun uygulanabileceği özel hukuk işlerine; maddi ve manevi tazminat taleplerini, rekabet – fikri mülkiyet uyuşmazlıklarını, kira ilişkilerini, sigorta alacaklarını, sözleşme uyuşmazlıklarını, iş hukukundan doğan uyuşmazlıkları, ortaklık uyuşmazlıklarını örnek gösterebiliriz. Bu uyuşmazlıklar sınırlı sayıda değildir, tarafların serbestçe karar verebileceği konular arabuluculuğun konusu olabilecektir.
Arabuluculuk sürecinde gizliliğe aykırı davranılması halinde hukuki menfaati zarara uğrayan tarafın şikayeti üzerine 6 aya kadar hapis cezası yaptırımı söz konusu olmaktadır. Diğer yandan taraflar arabuluculuğa başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya vazgeçmek konusunda serbesttirler. Görüşmelere taraflar kendileri, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilmektedir. Arabuluculuk sürecinin faydaları aşağıda kısaca sayılmıştır:
• Mahkemelerde görülen davalara nazaran oldukça kısa sürer. Ortalama 3 yıl süren bir alacak davası yerine aynı konu, ilk arabuluculuk toplantısında sonuca bağlanabilir.
• Arabuluculuk sürecinde imzalanan anlaşma tutanağı mahkeme kararı gibi hüküm doğurur.
• Dava açmadan önce ya da dava açıldıktan sonra, her zaman arabuluculuk süreci başlatılabilir.
• Davada sadece dava konusu gündeme gelebilecekken, arabuluculuk sürecinde taraflar diledikleri konuları konuşabilirler. Örneğin, tarafların özel yakınlıklarının bulunduğu, iş ilişkisinin alacaktan daha önemli olduğu durumlarda taraflar alacaktan çok manevi konuları gündeme getirmek isteyebilirler.
• Arabuluculuk sürecinde konuşulanlar, sunulan belgeler, iddialar veya savunmalar tamamen gizlidir. Açıklanmaları yasaktır ve cezalandırılma sonucu doğurur.
• Arabuluculukta ise kararı taraflar verir. Arabulucu tarafsızdır ve çözüm yolunu kolaylaştıran kişidir. Tarafların anlaşamamaları da yine tarafların verdiği bir karardır. Arabuluculuk sürecinde iki taraf da memnun ayrılır.
• Anlaşmak zorunlu değildir ve bunun sonucunda yine dava yoluna başvurmak mümkündür.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda arabulucu, yürütmüş olduğu arabuluculuk faaliyeti karşısında ücret ve masrafları isteme hakkına sahip olacaktır. Eğer aksi kararlaştırılmamışsa, arabulucunun ücreti, faaliyetin sona erdiği tarihte yürürlükte bulunan Arabulucu Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenir. Taraflar bu tarifenin altında bir ücret kararlaştıramaz. Arabulucunun ücreti kural olarak taraflarca eşit karşılanır. Ancak taraflar aralarında anlaşarak farklı bir yöntem de belirleyebilirler.
Yorumlar kapalı.